Kinderen ontwikkelen zich op hun eigen manier en op verschillend tempo. De sociaal emotionele ontwikkeling van kinderen is niet op eenduidige manier te beschrijven. Het is een complex gebied binnen de algehele ontwikkeling van het kind.
Het ontwikkelen van emoties, het zelfbeeld, temperament, motivatie en de hechting van het kind, spelen onder andere een rol in de sociaal-emotionele ontwikkeling.
‘De sociaal-emotionele ontwikkeling bestaat uit het ontwikkelen van een eigen persoonlijkheid, wat overeenkomt met verwachtingen en gedragingen uit de sociale omgeving’.
De sociale ontwikkeling bestaat uit het ontwikkelen van begrip voor anderen en over een positieve houding ten opzichte van anderen. De sociale ontwikkeling kan onderverdeeld worden in sociaal gedrag of vaardigheden en sociale cognitie. Sociaal gedrag is gedrag van een individu dat gericht is op anderen, het kunnen uitvoeren en toepassen van een sociaal wenselijke handeling. Sociale cognitie is het denken over de sociale werkelijkheid, over personen, over relaties tussen personen en over regels in het intermenselijke verkeer. Met andere woorden: het kind heeft weet van opvattingen, wensen, gevoelens, gedachten bij zichzelf en anderen.
Emotionele ontwikkeling bestaat uit het leren kennen, herkennen en begrijpen van de eigen en andermans gevoelens en de manier waarop men hiermee omgaat. Voorbeelden van emoties zijn blijdschap, verrassing, angst, woede, verdriet en walging.
Wanneer er problemen ontstaan op sociaal – emotioneel gebied kan zich dit uiten in allerlei vormen, zoals kenmerken van ADHD of autistiforme kenmerken, problemen in de impulsregulatie en/of frustratietolerantie, een negatief zelfbeeld, faalangst, weinig zelfsturing, werkhouding- en aandachtsproblemen, stemmingswisselingen,..
Het is niet altijd gemakkelijk om de oorzaak te vinden van de sociaal emotionele problemen. Soms is er ook niet één oorzaak en het vinden van een oorzaak is niet altijd noodzakelijk om tot een oplossing te komen voor het probleem.
Wel kunnen we in behandeling gaan kijken naar de beleving van het kind en kunnen we in therapie de sociaal emotionele ontwikkeling gaan bijsturen en terug op gang brengen, daar waar hij is vastgelopen.